ÖĞRETMENE NOTLAR
Öğretmenler; çoğunlukla sınıflarında kekeleyen bir çocuğun olması,onlarla ne yapacakları hakkında zorlandıklarını anlatırlar.
Örneğin:
*Sözlü ödevler,raporlar verilmeli midir?,Yüksek sesle okumalı mıdır? Veya soruları cevaplamalı mıdır?
*Öğretmen onun konuşması ve onun hakkında konuşmalı mı veya onu görmezlikten mi gelmeli?
*Eğer diğer çocuklar onunla alay ederse ne yapmalı?
Bunlar öğretmenlerin sorduğu soruların sadece birkaçıdır.
Okul Öncesi ve Anaokulu Çocuğu
Bu gruptaki bütün çocukların konuşmayı öğrenme çağıdır,bundan dolayı konuşma sırasında hatalar yaparlar.Biz bu yapılan hatalara “Normal akıcılık bozukluğu”(Normal disfluency) deriz.Bazı çocuklarda bu daha fazladır, bu da normaldir.Şüphesiz bazı çocuklar vardır;sesleri tekrarlama ve uzatma gibi akıcılık bozuklularına sahip olabilir.Bunlar dinleyiciler tarafından tamamıyla fark edilir.
Eğer böyle bir problemi olan çocukla ilgilenirseniz; bu özel dikkat çocuklarda kekemeliği geliştirebilir. En doğrusu; uzmanların önerileriyle çocuklarla konuşmaktır.
Birde ebeveynlerle çocuğun problemi hakkında konuşun,böylece bu konuşmanın onun tipik davranışı olup olmadığını daha iyi bilebilirsiniz.Birçok örnekte; ana-baba ve öğretmenler duygusal davranmadan çocuğu sabırla,sakin,dinlerse ve cevaplar verirse,okul ortamında başarısı arttıkça,tekrar normal konuşma yeteneğini geliştirdikleri görülmüştür. Eğer çocuğun akıcılık bozukluğu devam ederse,yine siz onun konuşmasını gözlemeye devam edin ve durumu bir konuşma uzmana sorun.
İlkokul Dönemi Çocuğu
Bu yaş grubu çocuklarında sadece tekrar etme,belirgin şekilde sesleri uzatma ve de konuşurken tikler, zorlanma,efor kaybı ve hayal kırıklığı görülebilir.Yardıma ihtiyaç duyarlar.Onların bu kekeleme problemi muhtemelen okul başarılarını da olumsuz etkileyecektir.Okul öncesi çocuklarda yapılanlara ek olarak,anne-baba konuşma patoloğuna danışmalı ve siz de konuşma patoloğuyla gözlemlerinizi tartışmalısınız.Eğer siz,ebeveynler ve konuşma patoloğu çocuğun konuşmasındaki akıcılık bozukluğunun sınıftaki diğer çocuklardan farklı olduğunu kabul ederseniz,siz,ebeveynler ve konuşma patoloğu çocuğu değerlendirip kekelediğini kararlaştırabilirsiniz.
Birçok öğretmenin esas sorunu; çocuğun kekemeliğe karşı gösterdiği reaksiyonlardır. Çocuğun sınıfa nasıl katılması beklen melidir?Bu sorunun cevabı her bir çocuk için farklıdır. Bir uçtaki çocuk diğer çocuklara katılmaktan kaçınmaz ve bu şekilde de mutlu olabilen çocuktur;diğer uçtaki çocuk ağlar ve konuşmayı reddeder.Çoğunlukla bu iki arada bir yerdedirler.Eğer çocuk dışarıda bir konuşma patoloğu tarafından görülüyorsa,bu konu hakkındaki beklentilerini öğrenin.Bir de çocuğa; onun ortama nasıl katılacağını sorun.Bazen çocukların bireysel ihtiyaçları olabilir.
Çocukla Konuşun: Desteklediğinizi Gösterin
Genellikle;özel olarak konuşmanız önerilir; akılcı,makul tavsiyelerde bulunun.Ona şunu anlatın: Bazen biz de konuşurken hatalar yapabiliriz.Bizde sözcükleri tekrarlayıp, karıştırabiliriz.Biz pratik yaptıkça konuşmamızı geliştiririz.
Şunu açıklayın;”Sizlerin onun öğretmeni olduğunuzu ,onunla konuşurken kekelemesinin hiçbir önemi olmadığını” açıklayın.
Çocukla bu yolla konuşun, bu ona yardım edecektir,sizin onun kekelemesinden haberdar olduğunuzu ; onu ve konuşmasını o şekilde kabul ettiğinizi öğretin.
Soruların Cevapları
Sınıfa sorduğunuz sorular gibi; kekeleyen çocuğa da kesinlikle kolayca yapabileceği şeyleri verebilirsiniz.
- Önce ; sınıfa uyum sağlayıncaya kadar,göreli olarak onun az sözcükle cevap vereceği sorular sorun.
- Eğer her çocuğa soru soracaksanız; kekeleyen çocuğun önce mi sonra mı cevaplamak istediğini ortaya çıkarın.Sıra kendisine gelmesini beklerken gergin ve endişeli olabilir,bir kısmı da kendinden önce cevap verenlerden daha kısa sürede cevap vermeyi umarak sıkıntıya düşebilir.Bu uzun sürebilir,sakinleşene kadar bekleyin.
- Onun da olduğu tüm sınıfa ; onların cevaplarına ihtiyacınız olduğunu ve cevaplamak için yeterli zamanları olduğunu garanti edin.Onlarla ilgilenin,düşünmek için zaman verin,onların cevaplarını düşünün,konuşmak için zaman tanımalısınız.
Sınıfta Yüksek Sesle Okuma
Eğer kekeme çocuklar; özel olarak evde uygulama yapmak için cesaretlendirilirse, birçoğu tatmin edici bir şekilde sözlü okuma görevini sınıfta yapabilir.Biraz kekeleyebilir, yine de yüksek sesle sınıfa okutun. Takip eden öneriler bu çocuklara yardım edebilir.
Çoğu kekeme çocuğun okuması başka biriyle okuduğunda ahenkli ve akıcıdır.Sadece kekeleyen çocuğa değil diğerlerine de birlikte okuma yaptırın.Bazen çiftlerin okuması için tüm sınıfa izin verin.Öyle ki kekeleyen çocuklar kendilerine özel yapıldığını hissetmesin.Aşamalı olarak kendinden daha emin olur ve kendisi de yüksek sesle okumayı yapabilir.
Alay
Kekeme öğrenci için en üzücü olan şey alaydır,bu mümkün olduğu kadar ortadan kaldırılmalıdır.
- Eğer çocukla açıkça alay ediliyorsa; onunla bire bir konuşun.Diğerlerinin neden alay ettiğini anlaması için çocuğa yardım edin,buna düşünce ve fikirleriyle tepki göstermesini anlatın.
- Sadece belli bir çocuk veya çocuklar alay ediyorsa yalnız onlarla konuşun.Alayı açıklayın ve kabul edilemez olduğunu anlatın.
- Ona (onlara) nasıl yardım edeceğinizi listeleyin.Çoğu öğretmenlerinden onay isterler.
- Eğer problem devam ederse,kurumunuzdaki rehberlik-danışma bölümüne veya sosyal hizmet görevlisine danışabilirsiniz.Çoğunlukla onlar alay etmeyi önlemek için öneriler vereceklerdir.
Konuşma Terapisi
Okulunuzdaki “Rehberlik ve Danışmanlık” bölümüyle konuşun.Onlar yardımıyla; bu çocukları konusunda uzman kişilere yönlendirme yapmaya çalışın.
Burada genel birkaç noktayı listelemeye çalıştık.Her zaman, her çocuğun farklı olduğunu aklınızda bulundurun, ve sizin konuyu önemsemeniz,pozitif düşüncenizin büyük fark yapacağını unutmayın.
Kekeme Çocuklarla Konuşma Tavsiyeleri
1) “Rahatla”, “Yavaş konuş” demeyin.
2) Çocukla konuşurken; ara ara duraksayarak; acele etmeden bir yol izleyin.Çocuk konuşmasını bitirip, siz konuşmanıza başlamadan önce birkaç saniye bekleyin.Bu adım adım tüm konuşmayı yavaşlatacaktır.
3) Sınıftaki tüm çocuklar sıra ile konuşup-dinlemesini öğrensin.Bütün çocuklar özellikle kekeleyenler, takılmalar,kesilmeler daha az olduğunda daha kolay konuşur ve dinleyenlere daha fazla dikkat eder.
4) Yüz ifadelerinizi kullanın,göz kontağı kurun,vücut dilinizi kullanarak;onun nasıl konuştuğuyla değil, sizin onun konuşmasını dinlediğiniz mesajını verin.
5) Kendisi gibi kekelemeyen bir öğrencinin yaptığı işin aynısını; kalite ve nicelik olarak, ondan da bekleyin.
6) Eleştirmeyi,hızlı konuşmayı ve kesilmeleri azaltmayı deneyin.
7) Sözcüklerini tamamlamayın ve onun yerine konuşmayın.
8) Kekeleyen öğrencinin ihtiyaçları hakkında sınıf içerisinde bire bir konuşun.Saygılı olması onun ihtiyaçlarını karşılamaz.
9) Kekemeliği utanılacak bir konu yapmayın.Kekemelik hakkında konuşmak farklı bir meseledir.